Van vlees en bloed

Edward Brooke – Hitching groeide op met oude boeken. Zijn vader was antiquair en het huis waarin Edward woonde werd letterlijk en figuurlijk omhooggehouden door boeken. Toen hij tien was kon hij zich niet voorstellen dat er iets minder interessant was dan boeken. Toen hij vijfentwintig was, was hij echter hopeloos verliefd.

Hij vroeg zich af: Which books would inhabit the shelves of the greatest library of literary curiosities, put together by a collector unhindered by space, time and budget?
Deze vraag leidde tot het boek The Madman’s Library (al moet je wel gek zijn om aan zo’n ‘queeste’ te beginnen en af te ronden).
Maar daardoor kunnen wij ons nu wel verbazen over boeken zo grappig, zo vreemd, zo walgelijk, zo bijzonder, dat ze vragen oproepen over de makers én de lezers ervan.
Boeken bijvoorbeeld, geschreven in bloed, of gebonden in human skin.

There was a poetic justice to using the skin of the lawbreaker to make a book, the emblem of civilization.

Niet alleen mensen werden gebruikt. Een kapitein die na een schipbreuk aan land ging, had alles voor zijn verslaglegging: papier, pennen, maar geen inkt. Dus improviseerde hij en schreef zijn gehele dagboek in pinguïnbloed. 
The Madman’s Library staat vol met zulke voorbeelden, smakelijk opgeschreven en rijk voorzien van afbeeldingen. En hoewel er opvallend veel duivels in staan, is het niet alleen horror. Er is een hoofdstuk gewijd aan vreemde titels. Mrs. Rasmussen’s Book of One-arm Cookery, bijvoorbeeld. En dan de onderstaande afbeelding van een Japanse rol: flatulentie (uit)oefenen op je tegenstanders.

In het hoofdstuk over curious collections kwam ik een prent uit het Walvisboek van Adriaen Coenen tegen, die leefde van 1514 tot 1587. Coenen tekende en beschreef zeedieren die hij kocht van vissers. Zijn boek was een inspiratiebron voor Zwart Water. Ik heb zijn tekeningen en verhalen via een van mijn personages tot leven gewekt. 

The Madman’s Library ademt liefde voor boeken en laat de magie van boeken zien. Je hoeft er niet waanzinnig (of waanzinnig rijk) voor te zijn, geen provincie aan kastruimte voor te hebben. Gewoon één boek op de plank. Dit boek. En er elke dag verlekkerd inkijken.
Al die boeken roepen iets in mij op, zowel de boeken zelf, als de inhoud, als de verhalen eromheen: het pinguïnbloed, de satire, het boek als embleem van beschaving. Hoewel, soms is dat juist omgekeerd. Dan is het boek een wapen. Dodelijk. Zoals rechtsonder.

The Madman’s Library
The Strangest Books, Manuscripts and Other Literary Curiosities From History.
Edward Brooke-Hitching
Simon & Schuster 2020

  Afbeeldingen
  • Cover (wellcomecollection)
  • Pag 42 en 51 (The Madman’s Library) In mensenhuid gebonden boek
  • Pag 62 (The Madman’s Library) Journal in bloed
  • Pag 12-13 (The Madman’s Library) Japanse rol met schetenwedstrijd
  • Pag 120-121 (The Madman’s Library) Adriaen Coenens Visboek, getatoeëerde tonijn
  • Pag 109 (The Madman’s Library) Ernst Haeckels Kunstformen Der Natur
  • Pag 123 (The Madman’s Library) Louis Renards Fishes, Crayfishes, and Crabs
  • Pag 32 (The Madman’s Library) Italiaans boekpistool