1001 schrijfideeën,
of en toen en toen en toen...
Met je klas kun je heel simpel een eigen schrijfspel maken.
Het werkt eenvoudig. Kinderen krijgen een stapel kaartjes in vijf kleuren en schrijven op een van de kleuren een plek of setting, op de volgende een personage, dan een voorwerp, een actie of doel, en ten slotte een conflict.
Als je een flinke stapel van alle kleuren kaartjes hebt, kunnen kinderen aan de slag door van elke kleur één kaartje te trekken.
Vooral conflict is van belang.
Door conflict aan een actie of doel (wat de hoofdpersoon wil) te verbinden, creëer je spanning.
Bijvoorbeeld:
Je wil de wereld redden van aliens.
Maar je eigen moeder is betoverd en in de ban van de aliens. Ze probeert jou tegen te werken bij het uitschakelen van de aliens. Dat is meteen een dubbel conflict, want het is je moeder, die wil je niets aandoen.
Conflict is eigenlijk de motor van een verhaal. Maar ook lastig voor kinderen, om de volgende twee redenen:
- Het vraagt planning van je verhaal: wanneer gebeurt wat, wat zijn oorzaak en gevolg? Kinderen zijn van nature niet goed in planning, deze vaardigheid ontwikkelen ze later pas.
- Kinderen leven in het moment (dat is het heerlijke van kind zijn). Dit zie je terug in verhalen: en toen, en toen… Ze gaan van de hak op de tak.
Toch wil je kinderen iets leren over het schrijven van verhalen. Wat te doen?
Vier adviezen:
Bewustwording:
Vraag je kinderen wat een verhaal spannend maakt, dan zeggen ze misschien: enge figuren, een achtervolging, griezelige geluiden… Dat draagt allemaal bij, maar dan zouden alleen spookverhalen spannend zijn en dat is niet zo.
Bespreek daarom voorbeelden van conflicten. Uit boeken die in de klas gelezen worden, uit verhalen die geschreven worden. Je kunt bij het bespreken hiervan de gekleurde kaartjes inzetten. Zo ontstaat het besef dat een verhaal niet altijd (echte) monsters hoeft te bevatten om spannend te zijn. Spannend en griezelig zijn verschillende dingen.
Oefen klein:
Wanneer kinderen een verhaal schrijven, stappen ze snel over naar de actie. Het ene na het andere avontuur komt aan bod, zonder logica of samenhang. Omdat samenhang lastig is voor kinderen, kun je het beste klein oefenen: korte opdrachten en geen afgeronde verhalen. Trek een paar kaartjes van het schrijfspel en schrijf een begin met een conflict.
Bijvoorbeeld:
Op een donkere avond begon onze hond hard te blaffen. Hij stond met zijn voorpoten op de vensterbank en staarde door het raam. Daar was niets te zien, alleen het donker. Of nee, er was licht! Ik zag het toen ik naast hem ging staan. Heel veel licht, hoog in de lucht. Bello begon te grommen, zijn haren gingen overeind staan. Die van mij ook. Ik draaide me om naar mama. Ze zat op de bank en bewoog niet. Ze keek heel raar. Alsof ze met open ogen sliep.
‘Mama?’ zei ik.
Stel vragen:
Help kinderen op weg door vragen te stellen:
- Wat wil je hoofdpersoon bereiken?
- Wat heeft je hoofdpersoon nodig
- Welke moeite moet je hoofdpersoon daarvoor doen?
- Wat staat in de weg?
- Wat zorgt dat het moeilijk is?
Zoek de balans:
Zoek de balans tussen schrijfplezier en schrijfontwikkeling. Waardeer de verhalen van de kinderen én daag ze uit. Met goede, korte opdrachten, met hun eigen schrijfspel, met feedback en feedforward.
Verhalen schrijven is een vaardigheid die je kunt leren. Kijk daarbij naar wat passend is bij de ontwikkeling (en de naaste ontwikkeling) van de kinderen.
Veel schrijfplezier.
Meer lesideeën, tips en adviezen? Kijk voor 30+ schrijfopdrachten voor kinderen op deze pagina. Wil je zelf schrijven, kijk dan hier.